Dấu ấn ung thư là gì?
Dấu ấn ung thư là một chất nào đó được sản sinh bởi tế bào ung thư hoặc tế bào khỏe mạnh, để đáp ứng với sự xuất hiện của ung thư trong cơ thể. Một dẫn chứng điển hình về dấu ấn ung thư là các loại protein. Cụ thể, các tế bào ung thư có xu hướng tạo ra protein đặc biệt, ví dụ ung thư gan là AFP, ung thư tụy là CA19-9, ung thư phổi là CYFRA, ung thư buồng trứng là CA125… Tuy nhiên, chất chỉ điểm có thể tăng do viêm nhiễm hoặc các bệnh lý lành tính. Hơn nữa, đối với nhiều trường hợp ung thư ở giai đoạn muộn mà chất chỉ điểm vẫn không tăng. Vì vậy xét nghiệm máu có một phần giá trị trong tầm soát ung thư. Bằng cách nhận diện sự có mặt của các loại protein khác thường này trong máu, bác sĩ có thể đánh giá rủi ro mắc ung thư của bạn, từ đó thực hiện các phương pháp kiểm tra chuyên sâu hơn để xác nhận.

Đối với bệnh ung thư, việc phát hiện sớm có ý nghĩa cực kì quan trọng, bởi điều trị vào “giai đoạn vàng” này giúp đem lại hiệu quả cao, thậm chí có thể chữa khỏi hoàn toàn. Ngược lại, nếu điều trị khi ở giai đoạn muộn, tế bào ung thư đã di căn thì gần như không còn nhiều ý nghĩa và tiên lượng của người bệnh sau điều trị cũng rất thấp.
Các xét nghiệm tầm soát ung thư nhằm phát hiện ra ung thư ở giai đoạn sớm, khi bệnh chưa gây ra các triệu chứng lâm sàng. Từ đó, bệnh nhân sẽ có nhiều cơ hội điều trị thành công. Trong số đó, xét nghiệm máu tìm dấu ấn ung thư là phương pháp tầm soát ung thư dễ làm, chi phí thấp và không mất nhiều thời gian.
Tại Việt Nam, các bệnh ung thư phổ biến ở nam giới là ung thư gan, phổi, dạ dày, đại trực tràng, tiền liệt tuyến (chiếm khoảng 65,8% tổng các loại ung thư). Các bệnh ung thư phổ biến ở nữ giới là ung thư vú, phổi, đại trực tràng, dạ dày, gan (chiếm khoảng 59,4% tổng các loại ung thư).
Tuy nhiên, đây chỉ là một số xét nghiệm thường sử dụng để tầm soát các bệnh ung thư phổ biến. Các dấu ấn ung thư này vẫn được sản xuất với nồng độ thấp ở các mô bình thường. Điểm khác biệt là, riêng các khối u sẽ sản xuất chúng với số lượng lớn. Do đó, ta có thể phân biệt u lành với u ác (ung thư) hoặc phát hiện ung thư qua việc xét nghiệm máu tìm các chất này.
Một số dấu ấn ung thư đặc hiệu với chỉ một loại ung thư, tuy nhiên, số khác lại tăng trong nhiều loại ung thư khác nhau.
Phần lớn các dấu ấn ung thư cũng tăng trong các bệnh "không phải ung thư khác". Ví dụ: CEA có thể tăng gây dương tính giả trong: viêm phổi, khí phế thũng, viêm gan, viêm loét dạ dày tá tràng, polyp trực tràng, bệnh vú lành tính...
Vì thế, các bác sĩ có thể cần tới các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, thăm dò chức năng.
Hầu hết các ung thư lần đầu được chẩn đoán dựa vào các triệu chứng xuất hiện hoặc nhờ vào quá trình sàng lọc thông qua các xét nghiệm máu về dấu ấn ung thư. Tuy nhiên, để chẩn đoán xác định vẫn phải nhờ vào sinh thiết khối u hoặc các xét nghiệm chuyên sâu khác.
Trung Tâm Xét Nghiệm Y Khoa MEDALAB
Địa chỉ: 35 Hoàng Hoa Thám, Phường 13, Quận Tân Bình, Thành Phố Hồ Chí Minh
Hotline: 0902.20.79.89 - 0833.17.0123
Website: www.medalab.vn
Email: [email protected]